Posts

Showing posts from October, 2024

د ډیجیټلي څارنې او نفوذ تیوري (TDSI)

Image
  انځور د لیکوال دی  څیړنیزه لیکنه:  څیړنه او لیکنه: حنان حبیبزی د ډیجیټلي څارنې او نفوذ تیوري (TDSI) دا نظریه یا تیوري د حنان حبیبزي له خوا وړاندې شوې او پراخه شوې ده چې د چامسکي او هارمن د "رضایت د تولید" پر ماډل ولاړه ده، خو حبیبزي دا نظریه د عصري ټیکنالوژۍ او ډیجیټلي وسایلو په چوکاټ کې نوره هم پراخه کړې ده. د څیړونکی په توګه يې حبیبزی د TDSI په وسیله په دې بحث کوي چې څه ډول د ټولنیزو رسنیو الګوریتمونه، خپللاسي یا مصنوعي ځیرکتیا، او د ژور جعل ټیکنالوژي د خلکو د لیدلوریو، اندونو، او چلندونو د بدلولو لپاره کارول کېږي. دا نظریه د عصري ټیکنالوژۍ او ډیجیټلي وسایلو په مرسته د خلکو پر افکارو او نظریاتو باندې د اغېزې څرنګوالی تشریح کوي. په ټولنیزو رسنیو کې، نوماندې څېرې او اغیزلرونکي اشخاص یا انفلوینسران د خلکو پر ذهنونو او باورونو باندې د اغیز (نفوذ) لپاره خورا کارنده وسیلې ګرځېدلي دي. دې اشخاصو په لوی شمیر کې د مینه والو یا تعقیب کونکو ترمنځ د باور، درناوي، او متابعت فضا جوړه کړې ده، او د دوی اندونه یا ملاتړ په پراخه کچه منل کېږي. حکومتونه، شرکتونه، او سازمانونه له دې اړیکو ...

د جهالت یا ناپوهۍ، د ښو اخلاقو او د شخص ترمنځ اړیکه

Image
لیکنه: حنان حبیبزی د ناپوهۍ، ښو اخلاقو او شخصیتي چارو ترمنځ د اړیکو بحث له مختلفو اکاډمیکو لیدلوریو څخه کیدی شي خو یوه اړونده څيړنیزه اډانه ټولنیزه ارواپوهنه ده. په ځانګړې توګه دا مساله د ټولنیز ادراک او ټولنیز چلند د تیوریو له لارې تحلیل کیدی شي. په ټولنیزه ارواپوهنه کې، لکه د انتساب تیوري، یا د ټولنیزې زده کړې تیوري، او د ټولنپیژندنې تیوري کولی شي په دې اړه تحقیقي پوهنیزې شننې ته لاره ورکړي چې څنګه د افرادو مفکورې او چلند، د دوی د پوهې، باورونو، او ټولنیزو شرایطو له خوا اغیزمن کیږي. د بیلګې په توګه، د انتساب تیوري دا په ګوته کوي چې څنګه افراد د خپل ځان او د نورو چلند احساس کړي او څه ډول د ناپوهۍ، ارادې او هڅونې ځانګړتیاوې اغیزمنوي. د ټولنیزو زده کړې تیوري وايي چې څنګه چلند د تحقیق او پیاوړتیا له لارې پیاوړی کېږي، او بدلون موندلی شي او کولی شي په دې اړه نوره رڼا واچوي چې څنګه وګړي ټولنیز نورمونه او آداب ترلاسه او خپلوي.  د ټولنیز هویت تیوري په ګوته کوي چې له بیلا بیلو ټولنیزو ډلو سره د افرادو پیژندنه څه ډول د دوی په چلند باندې اغیزه کوي چې کولی شي په دې پورې اړه ولري چې څنګه ناپوه...

پوهنه لومړیتوب کړی: داد اقتصاد او پرمختګ بنسټ دی

Image
لیکنه: حنان حبیبزی  ښوونه روزنه باید د هیواد لومړیتوب وي او ترګردو لویه کلنۍ بودیجه ولري چې په پرمختیا او معیاري کولو کې یې هر کال پانګونه وشي. نن ورخ کانونه، پټرول او غاز د نړۍ لوی اقتصادونه نه جوړوي بلکې د اقتصاد بنسټ پنځماتیک (ټیکنالوجي) ده، که هغه فزیکي پنځون (ټیکنالوجي) ده، او که هغه نرم پنځون  (ډیجټل ټیکنالوجي) ده، د سترو اقتصادونو سرچینې دي. لکه تیسلا، لکه فیسبوک، لکه ګوګل، لکه امازون او نور. داد پوهنې کمال دی چې انسان ته دا اسباب برابروي چې هغه پرې خپله پرې اقتصادي ګټې ترلاسه کړي او نورو خلکو ته پوهنیزې او کاري اسانتیاوې رامنځته کړي چې له دې سره په ټولنه کې بیوزلي له منځه ځي.  د بیوزلۍ لومړنی لامل په ټولنه کې د ډيرو وګړو بې تعلیمي ده. ملګري ملتونه وايي چې د نړیوال غربت یوازینی حل د پوهنې په پرمختیا کې دی په ځانګړي ډول په هغو ټولنو کې چې بیوزلي پراخه ده. هلته باید داسې پوهنه عامه شي چې بیوزلي خلک وکولای شي مسلکي مهارتونه زده کړي، او په اقتصادي توګه يې پخپلو پښو باندې ودروي.  پوهنه هغه بهیردی چې یوکس يې له بل څخه ترلاسه کوي یا بل ته پوهه لیږدوي. په دې ډول یوسړی...

د سولې او یووالي جشن: د راشد خان پرتمین واده

Image
ددې عکس ملکیت د راشد خان دی لیکنه: حنان حبیبزی د کابل ښار کوڅې، چې تل د ګڼې ګوڼې او شورماشور ډکې وي، نن هم په خپل ورځنیو چارو بوختې دي، خو د خلکو په څېرو یو ځانګړی روڼ والی او خوښي ځلېږي. دا خوښي د ډاډ او هیلو سره مله ده، ددې لپاره چې نن کابل د راشد خان د پرتمین واده مراسم ترسره کوي. دا واده نه یوازې یو له مشهورو پیښو څخه دي، بلکې د ټول هیواد لپاره د سولې، یووالي او هوسا ژوند سمبول دی. د لسیزو راهیسې جګړې د کابل په آسمان تورې ورېځې خپرې کړې وې. د بمونو غږونه او د ویر ژړاګانې د خلکو ورځنی ژوند ګرځېدلی و. اوس، له دې ټولو ستونزو وروسته، سوله ییزه فضا ددې لامل وګرځیده چې د راشد خان د واده، د هغه د هیلو او خوشالۍ نوی څراغ دې په کابل کې رڼاګانې خپرې کړي. لنډه دا چې واده د افغانستان د اوسني امنیت او سولې څرګندوی دی، ځکه چې په څو لسیزو کې دا تر ټولو مشهور واده دی. امپریال هوټل، چې د کابل په زړه کې پروت دی، د دې پرتمین واده لپاره په ځانګړي ډول سینګار شوی دی. د دې هوټل ښکلې ښکلا د افغاني او عصري هنرونو یو ښکلی ترکیب وړاندې کوي، او شاوخوا ګلابونه، ارغوان او نرګس داسې ښکاري لکه خپلو مېلمنو ته چې ...